Khmer Dictionary: អាល

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary Full Text Search

ក្រោធ ( ន.នាមសព្ទ )
(“កំហឹង”) តែក្នុងប្រទេសយើងប្រើជា កិ. “ខឹង” ក៏បាន : កុំអាលក្រោធ ។
ដោរ ( កិ. វិ.កិរិយាវិសេសនៈ ឬ កិរិយាវិសេសន៏, គុ.គុនសព្ទ )
ដែលឡើងកន្ទួលធំខ្លោតដោយពិសអ្វីរោលជាដើម : កម្ទេចអាលរោលសាច់ឡើងដោរពាសពេញអស់ទាំងខ្លួន ។
ដាល ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
រាលខ្លាំង : ភ្លើងដាល ។ ច្រឡោត, រើដោយផ្អើល, ដោយភ័យ : គោដាល, ដំរីដាល ។ នៅក្ដៅ : ចំណីនៅដាល កុំអាលឲ្យឆី គឺចំណីដែលកំពុងក្ដៅខ្លាំងកុំអាលស៊ី (សាស្ត្រាច្បាប់ រាជនេតិ) ។
ទ្រាំតែ ( និ.និបាតសព្ទ )
អត់ធ្មត់រង់ចាំកំណត់ត្រឹមពេលណាមួយ ដែលប្រព្រឹត្តទៅបាន ឧ. ការងារនេះអ្នកកុំអាលធ្វើទ្រាំតែខ្ញុំមកវិញ សឹមធ្វើទាំងអស់គ្នា ។
ទំ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ឋិតលើទ្រនំ : ក្អែកទំលើមែកអម្ពិល, ព្រាបទំរហង់លើដំបូលសាលា ។ ដែលចាប់ឈឺមិនស្រាកស្រាន្ត : រោគទំ ជំងឺទំ ។ ព. ប្រ. នៅជាមួយនឹងប្រពន្ធដែលស្ដុកស្ដម្ភ, ដែលមានអានុភាពខ្លាំងជាងខ្លួន : ខ្ញុំទំមិនជាប់ទេ (ព. សា.; មិនសូវប្រើ) ។ គុ. ដែលងំនៅមិនស្រាក : ទុក្ខទំ គឺទុក្ខដែលនៅទំជានិច្ច ។ ព. ប្រ. អង្គុយ, ចូលកាន់ទីអង្គុយ : ប្រើទំលែងខ្ពស់ គឺកុំអាលប្រញាប់អង្គុយលើទីខ្ពស់មុនគេអញ្ជើញ ។ កុំទុកចិត្តបរទេស កុំទុកចិត្តអភិនេស្ក្រម៍ កុំទុកចិត្តអភិប្រាយ ប្រើទំលែងខ្ពស់ រំពឹងឲ្យឆ្ងាយ ស្ដាប់ពាក្យបរិយាយ បណ្ដាំមេជី ។... (សាស្ត្រាច្បាប់ រាជនេតិ ជាព្រះនិពន្ធនៃព្រះរាជសម្ភារ) ។
ធីប ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
បំបាត់ចោល, លើកឬបដិសេធចោល, លើកទុកមួយអន្លើ : សន្លឹកបៀនេះធីបចោលទៅកុំទុកវា; រឿងនេះធីបទុកមួយអន្លើសិន កុំអាលលើកយកមកនិយាយ (ព. សា.) ។
គេ ( បុ. ស.បុរិសសព្ទនាម )
(ប្រើជា បុ. ទី ១, ខាងភាសាដទៃខ្លះ ប្រើជា បុ. ទី ៣) សម្រាប់និយាយចំពោះអ្នកដទៃដោយមិនចេញចំឈ្មោះអ្នកណាមួយឡើយ : ខ្ញុំមិនហ៊ានរកគេទេ, កុំអាលទៅ ចាំគេមកជួបជុំសិន ។
- គេយើង ទាំងគេទាំងយើង ។
- គេឯង ទាំងគេផង ទាំងខ្លួនឯងផង : ធ្វើយ៉ាងហ្នឹងមិនល្អទេ នាំឲ្យខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះគេឯងអស់ហើយ ។ បើមិនមានដំណើរទាក់ទងមកខ្លួនឯងផងទេ កុំប្រើពាក្យថា គេឯង ត្រូវនិយាយត្រឹមតែ គេ ប៉ុណ្ណោះ និង ឯង ឬ គ្នាឯង ប៉ុណ្ណោះ ទើបទុកជាត្រឹមត្រូវ ។
ប្រខុប ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
ស្អំថ្នាំ, អាលថ្នាំ (កែរោគ) ។
ប្រតិដ្ឋ ( កិ.កិរិយាសព្ទ ) [ប្រតិដ]
(បតិដ្ឋ; ប្រតិឞ្ឋ “ឋិតនៅនឹង, តាំងនៅស៊ប់, តាំងនៅជាប់លាប់; ឈរស៊ប់,...”) ខ្មែរប្រើពាក្យនេះសំដៅសេចក្ដីថា បង្កើតឲ្យមានឡើងតាមយោបល់របស់ខ្លួន ដោយប្រដូចទៅនឹងនេះនឹងនោះខុសសោះក៏មាន ត្រូវដែរក៏មាន : កុំអាលជឿពេក ព្រោះអ្នកនិយាយចេះតែប្រតិដ្ឋថាៗទៅទេ ។ ប្រើជា គុ. ក៏បាន : រឿងប្រតិដ្ឋ, ពាក្យប្រតិដ្ឋ រឿងឬពាក្យដែលគេប្រតិដ្ឋឲ្យមានឡើង : សាស្ត្រាល្បែងថ្លែងរឿងក្រៅពីជាតកមែនទែន, ដូចជារឿងលក្សណវង្ស, រឿងស័ង្ខសិល្ប៍ជ័យ, រឿងសព្វសិទ្ធ, រឿងជិនវង្ស ... សុទ្ធតែជារឿងប្រតិដ្ឋ ដូចគ្នានឹងរឿងប្រលោមលោកដទៃទៀត ដែលជារឿងប្រតិដ្ឋនោះដែរ ។ ពាក្យថា រូបយាយចាស់រវៃអំបោះនៅក្នុងវង់ព្រះចន្ទ្រ ជាសម្ដីប្រតិដ្ឋប្រាប់ក្មេងតូចៗដែលវាសួរ, ឯតាមការណ៍ពិត គឺជារូបទន្សាយ (ពោធិសត្វ) ដែលមានចែងក្នុងគម្ពីរជាតក (ខាងពុទ្ធនិយម) ។ល។ តាមទម្លាប់និយាយថា ប្រឌិត ឬធ្លាប់សរសេរ ប្រឌិដ្ឋ ក៏មាន, គួរសរសេរ ប្រតិដ្ឋ វិញត្រឹមត្រង់តាម សំ. និង បា. លាយចម្រុះគ្នា, ត្រូវការអាន ប្រដិត, ឬថា ប្រឌិត តាមទម្លាប់ក៏សឹងតែបាន, ដូចជាសរសេរ អតិត ឬ អតីត ធ្លាប់អានថា អឌិត នោះដែរ ដ្បិតការអានខុសពីសរសេរនេះ រាប់ថាជា អញ្ញត្រសព្ទ ក្នុងអក្សរសាស្ត្រ ដូចជា អញ, អ្នក, នេះ, នោះ អានថា អាញ់, នាក់, និះ, នុះ... ដូច្នោះដែរ ។ល។
ពាំ ( កិ.កិរិយាសព្ទ )
នាំយកអ្វីៗដោយខាំនឹងមាត់ : ឆ្មាពាំកូន, សុនខពាំឆ្អឹងជ្រូក ។
- ពាំគ្រាប់ ឬ បៀមគ្រាប់ គ្រាប់កាំភ្លើងដែលមុតក្នុងសាច់ លុះដល់សះរបួសក៏ដុះសាច់ឱបជិតនៅនោះ (ច្រើនតែគ្រាប់ប្រាយ) ។
- ពាំត្រណោត (ព. ប្រ.) គុ. ដែលមិនដាច់ស្រេច, ពុំទាន់ប្រាកដ, ដែលនៅបាំងស្ទើរ : សម្ដីពាំត្រណោត ។ ប្រើជា កិ. វិ. ក៏បាន និយាយពាំត្រណោត និយាយបាំងស្ទើរ ។
- ពាំពាក្យពាំសម្ដី ឬ - នាំពាំពាក្យសម្ដី (ព. ប្រ.) នាំពាក្យសម្ដីទៅប្រាប់អ្នកម្ខាងឲ្យដឹងដោយដំណើរញុះញង់, នាំអុជអាល ។
- អណ្ដាតពាំព្រីង អណ្ដាតដែលមានសម្បុរស្វាយជាំឬខ្មៅ (ច្រើនតែសុនខ) : ឆ្កែអណ្ដាតពាំព្រីង ។
- ពាំយួរ (ព. ប្រ.) កិ. វិ. ដែលមានអាការដូចជាពាំផងយួរផង : ដឹកនាំពាំយួរ ដែលជួយឈឺឆ្អាលដឹកនាំឲ្យបានសម្រេចតាមបំណង ។
- ពាំសំបក ឈើដែលគេចាំងឬច្រាសសំបកមិនអស់ : ឈីហុបពាំសំបក ។
- សម្ដីពាំសំបក (ព. ប្រ.) សម្ដីមិនអស់អាថ៌សេចក្ដី ។
- ពាំស្រាយ ឈើហុបឬសសរជាដើមដែលមានសាច់ស្រាយលាយនៅជាមួយនឹងខ្លឹម : សសរពាំស្រាយ ។
- សម្ដីពាំស្រាយ (ព. ប្រ. )សម្ដីខុសខ្លះត្រូវខ្លះយកជាការណ៍ពិតទាំងអស់ពុំបាន ។ល។

Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary Full Text Search

អាល ( v ) [ʔaal] - detail »
to roast, grill, to burn; to press tree leaves (with a hot iron); to cauterize
អាល ( adj ) [ʔaal] - detail »
to be shameless, impudent, insolent, impertinent
អាល ( i ) [ʔaal] - detail »
ah! exclamation of joy or grief
អាល ( pvp ) [ʔaal] - detail »
don't be in a hurry to ...! be careful not to ...! don't rush to ...!
Eg. ការអ្វីមិនទាន់ប្រាកដ កុំអាលហើបមាត់ថា : Don't jump to conclusions while a matter is yet to be done.
Reference: កុំអាល1

Headley's Khmer-English Dictionary Subentry Full Text Search

កុំទាន់អាលអរ [kom toan ʔaal ʔɑɑ]
do not count one's chickens yet, not to be off the hook yet, not to be out of the woods yet
Eg. គាត់បានឲ្យដឹងថាអ្នកដែលបានទៅពិនិត្យ ឈាមរួចហើយ មិនមានឃើញមេរោគអេដស៍នៅក្នុងខ្លួននោះកុំទាន់អាលអរ: He stated that the fact that the people who went out to give the blood tests did not find the AIDS virus does not mean that they're off the hook yet.
កុំអាល [kom ʔaal]
+ VERB PHRASE don't ... yet, don't (be in a hurry to) ...
Eg. សូមអ្នកទាំងអស់គ្នាកុំអាលប្រញាប់ប្រញាល់ចេញទៅក្រៅ ភ្លៀងមិនទាន់រាំងនៅឡើយទេ: Please don't you all be in such a hurry to go out; it hasn't stopped raining yet.
នាំអុចនាំអាល [noam ʔoc noam ʔaal]
to inflame, excite, incite, provoke (e.g. trouble, a fight)
នឹងអាល [nɨŋ ʔaal]
and then, so one can, in order that, only then (can one...) (This word is equivalent to ដើម្បី but it has the added connotation of doing something in haste)
Eg. យើងរៀនឲ្យចប់ នឹងអាលដើរលេងបន្តិច: We'll finish studying, then we'll take a walk.
រោលអាល [rool ʔaal]
to burn, sting; to be very painful; to irritate, disturb, trouble; to excite
រោលអាលឲ្យក្ដៅចិត្ត [rool ʔaal ʔaoy kdav cət]
to drive to distraction
អាលស្លឹកម្លូ [ʔaal slǝk mluu]
to press betel leaves with a hot iron (in order to dry and preserve them)
អុចអាល [ʔoc ʔaal]
to inflame, excite, provoke, irritate, annoy, vex, tease; to be inflammatory, provocative; exciting
អាលបង្ខំ [ʔaal bɑŋkʰɑm]
to hurry, urge on