Khmer Dictionary
Khmer-English-Khmer Dictionaries
  • Topics (list)
  • Domnung Portal - ដំណឹង​ថ្មីៗ
  • Dictionaries
  • Help / Contact Us
| ក | ខ | គ | ឃ | ង | ច | ឆ | ជ | ឈ | ញ | ដ | ឋ | ឌ | ឍ | ណ | ត | ថ | ទ | ធ | ន | ប | ផ | ព | ភ | ម | យ | រ | ល | វ | ស | ហ | ឡ | អ |
| ឥ | ឦ | ឧ | ឩ | ឪ | ឫ | ឬ | ឭ | ឮ | ឯ | ឰ | ឱ | ឳ |
| a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z |

Khmer Dictionary: លោក

Chuon Nath's Khmer-Khmer Dictionary
  1. លោក ( ន.នាមសព្ទ )   ( សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ), បា.បាលី​ ( បាលីភាសា ) )
    សភាវ​ធម៌​ដែល​តែង​កើត​តែង​វិនាស​រឿយ​ៗ ឬ​ដែល​បាត់​ៗ​ឃើញ​ៗ គឺ​ដែល​កើត​មាន​ហើយ​បាត់​ៗ ហើយ​មាន​ឡើង​វិញ​តាម​កាល​សម័យ; បើ​និយាយ​ដោយ​ការ​រៀប​រាប់ គឺ ដី, ទឹក, ភ្លើង, ខ្យល់, អាកាស; មនុស្ស​សត្វ​ទួទៅ​ទាំងអស់; ឋាន​មនុស្ស; ឋាន​សួគ៌; ឋាន​ព្រហ្ម; ឋាន​នរក, ប្រេត ។ល។ ប្រើ​ភ្ជាប់​ជា​មួយ​នឹង​សព្ទ​ដទៃ​បាន​តាម​គួរ​ដល់​ការ​ប្រកប; បើ​រៀង​ខាង​ដើម អ. ថ. លោកៈ; ដូច​ជា : លោក​ធម៌, លោក​បាល, លោក​សន្និវាស ជាដើម; បើ​រៀង​ពី​ខាង​ចុង អ. ថ. លោក, ដូច​ជា : ទេវ​លោក, ព្រហ្ម​លោក, មនុស្ស​លោក ជាដើម ។
    - លោក​ថា រឿងរ៉ាវ​សម្រាប់​លោក, រឿង​ព្រេង ។
    - លោក​កោលាហល (--កោល៉ាហល់) ការ​ភ្ញាក់​ផ្អើល, ជ្រួល​ជ្រើម ក្នុង​ពិភព​លោក ។
    - លោកខាណុ ឬ --ស្ថាណុ (ព. ប្រ.) មនុស្ស​ដែល​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​អាក្រក់​ក្រៃ​ពេក​ទុក​ដូច​ជា​ដង្កត់​ឬ​ដូច​ជា​ចម្រូង​ក្នុង​លោក ។
    - លោក​គតិ ដំណើរ​របស់​លោក គឺ​អំពើ​ឬ​កិច្ច​ការ​របស់​មនុស្ស​ឬ​សត្វ ។
    - លោក​គរុ ឬ --គុរុ អ្នក​ធ្ងន់​ក្នុង​លោក​ឬ​ដែល​ជា​គ្រូ​របស់​សត្វ​លោក​គឺ​ព្រះ​សព្វញ្ញុពុទ្ធ; តាម​លទ្ធិ​ព្រាហ្មណ៍​ថា ព្រះ​ព្រហ្ម ។
    - លោក​ចក្ខុ ឬ --ចក្សុ ភ្នែក​របស់​លោក គឺ​ព្រះ​អាទិត្យ ។
    - លោក​ចលាចល (--ចៈល៉ា ចល់) ការ​កម្រើក​រំពើក​ក្នុង​លោក ។
    - លោក​ចិន្តា (--ចិន-ដា) សេចក្ដី​រិះ​គិត​អំពី​លោក គឺ​ការ​រិះ​គិត​រក​ហេតុ​រក​ដំណើរ​ក្នុង​លោក ។
    - លោក​ជនក (--ជៈនក់) ឬ លោក​បិតា បិតា​របស់​លោក គឺ​ព្រះ​សិវៈ​ឬ​វិស្ណុ (តាម​លទ្ធិ​ព្រាហ្មណ៍) ។
    - លោក​ជននី (--ជៈនៈ--) ឬ លោក​មាតា មាតា​របស់​លោក គឺ​នាង​ឧមា​ឬ​លក្សី្ម (តាម​លទ្ធិព្រាហ្មណ៍ ។
    - លោក​ជេដ្ឋ, --ជេស្ឋ ឬ--សេដ្ឋ អ្នក​ប្រសើរ​ឬ​ចម្បង​ជាង​សត្វ​លោក គឺ​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ; តាម​លទ្ធិ​ព្រាហ្មណ៍​ថា ព្រះ​ព្រហ្ម ។
    - លោកត្ថចរិយា (លោក័ត-ថៈចៈរ៉ិយ៉ា) ការ​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ជា​ប្រយោជន៍​ដល់​លោក (ចរិយា​របស់​ពុទ្ធាទិ​បណ្ឌិត) ។
    - លោក​ត្រ័យ លោក​បី គឺ​មនុស្ស​លោក, ទេវ​លោក, ព្រហ្ម​លោក; មាន​ន័យ​ដទៃ​ផ្សេង​ថា មេឃ​ឬ​ឋាន​សួគ៌, ផែន​ដី, ឱកាស​កណ្ដាល (ចន្លោះ​មេឃ​និង​ដី) ឬ​បាតាល ។
    - លោក​ធម្មតា (--ធ័ម-មៈដា) ធម្មតា​របស់​លោក គឺ​ការ​មិន​ទៀង​របស់​លោក ។
    - លោក​ធម៌ ធម៌​សម្រាប់​លោក គឺ​អាការ, សណ្តាប់​ធ្នាប់​ឬ​ធម្មតា​របស់​សត្វ​លោក; តាម​ពុទ្ធ​សាសនា​ថា​មាន ៨ យ៉ាង​គឺ ១-លាភៈ ការ​បាន; ២-អលាភៈ ការ​ខាន​បាន​ឬ​ខាត​បង់; ៣-យសៈ ការ​មាន​យស​ស័ក្តិ; ៤-អយសៈ ការ​មិន​មាន​យស​ស័ក្តិ ឬ​ការ​ថ្លោះ​ធ្លាក់​យស​ស័ក្តិ; ៥-និន្ទា ការ​តិះដៀល; ៦-បសំសា ការ​សរសើរ; ៧-សុខៈ ការ​បាន​សុខ; ៨-ទុក្ខៈ ការ​បាន​ទុក្ខ ។
    - លោក​ធាតា ឬ--ធាត្ឫ អ្នក​បង្កើត​លោក គឺ​ព្រះ​ព្រហ្ម ឬ​ព្រះ​សិវៈ (តាម​លទ្ធិ​ព្រាហ្មណ៍) ។
    - លោក​ធាតុ (--ធាត) ចក្រ​វាល, ទំហំ​លោក​ក្នុង​មណ្ឌល​ចក្រ​វាល​មួយ​ៗ ។
    - លោក​នាថ អ្នក​ដែល​ជា​ពំនាក់​របស់​សត្វ​លោក គឺ​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ; តាម​លទ្ធិ​ព្រាហ្មណ៍​ថា ព្រះ​ព្រហ្ម ព្រះ​សិវៈ, ព្រះ​នារាយណ៍ ។
    - លោក​នាយក (--យក់) អ្នក​ដឹក​នាំ​សត្វ​លោក (ព្រះ​សព្វញ្ញុពុទ្ធ) ។
    - លោក​និន្នាទ (--និន-នាត) សូរ​សព្ទ​គឹកកង​ក្នុង​លោក; ដំណើរ​ល្បី​លេច​ឮ​សាយសុស​ក្នុង​លោក ។
    - លោក​និយម (--យំ) ធម្មតា​របស់​លោក ។
    - លោក​និស្សរណ​ធម៌ (--និស-សៈរ៉ៈ-ណៈធ័រ) ធម៌​ជា​គ្រឿង​រលាស់​ខ្លួន​ចេញ​ចាក​លោក (លោកុត្តរ​ធម៌) ។
    - លោក​និស្សិត ដែល​អាស្រ័យ​នៅ​ក្នុង​លោក, មនុស្ស​ឬ​អ្វី​ៗ​ទាំងអស់​ដែល​មាន​នៅ​ក្នុង​លោក ។
    - លោកន្តគូ (លោក័ន-តៈគូ; បា. < លោក + អន្ត “ទី​បំផុត” + គូ “អ្នក​ដល់”) អ្នក​ដល់​នូវ​ទី​បំផុត​លោក (ព្រះ​ខីណាស្រព) ។
    - លោកន្ត​ទស្សី (លោក័ន-តៈទ័ស-សី; បា. < លោក + អន្ត “ទី​បំផុត” + ទស្សី “អ្នក​ឃើញ”) អ្នក​ឃើញ​ទី​បំផុត​លោក គឺ​អ្នក​ឃើញ​ព្រះ​និញ្វន (ព្រះ​ពុទ្ធ, ព្រះ​បច្ចេក​ពុទ្ធ, ព្រះ​អរហន្ត) ។
    - លោកន្តរ (លោក័ន-តៈរ៉ៈ ឬ​លោកន់-ដ; បា. < លោក + អន្តរ “ចន្លោះ”) ទី​ឬ​ប្រទេស​ជា​ចន្លោះ​លោក; ឈ្មោះ​នរក​នៅ​ត្រង់​ចន្លោះ​លោក (ហៅ លោកន្តរ​នរក ក៏​បាន) ។
    - លោកន្តរិក​សត្វ (លោក័ន-តៈ រ៉ិកៈស័ត) សត្វ​ដែល​កើត​ក្នុង​លោកន្តរ​នរក ។
    - លោក​បថ ឬ--បទ (--បត់) ផ្លូវ​លោក គឺ​សណ្ដាប់ធ្នាប់, បែប​បទ, ទំនៀម​របស់​សត្វ​លោក; ទំនៀម​ស្រុក​ទេស ។
    - លោក​បាល អ្នក​រក្សា​លោក គឺ​មហា​រាជ ៤ អង្គ​ជា​អ្នក​គ្រប់គ្រង​រក្សា​លោក (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) ចតុ​លោក​បាល ផង) ។
    - លោក​បិតា​មហា (សំ. បា. --បិតាមហ) ជីតា​របស់​សត្វ​លោក គឺ​មហា​ព្រហ្ម (តាម​លទ្ធិ​ព្រាហ្មណ៍) ។
    - លោកប្បត្តិ ឬ--ប្រវត្តិ (--ប៉ៈវ័ត ឬ --ប្រវ័ត) ពង្សាវតារ​លោក ។
    - លោក​ប្រទីប ប្រទីប (ពន្លឺ) របស់​លោក (ព្រះ​សព្វញ្ញុពុទ្ធ) ។
    - លោក​ប្រសិទ្ធ ដែល​ប្រាកដ, ជាក់​ច្បាស់​ដល់​ពួក​មនុស្ស​ទួទៅ, ដែល​មាន​គេ​ដឹង​ឬ​ស្គាល់​ពេញ​ពាស ។
    - លោក​យាត្រា ដំណើរ, ការ​ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​របស់​លោក; កិច្ច​ការ​របស់​មនុស្ស; ការ​រស់​នៅ​របស់​សត្វ​លោក ។
    - លោក​វឌ្ឍនៈ ឬ--វុឌ្ឍិ សេចក្ដី​ចម្រើន​របស់​លោក ។
    - លោក​វាទ ឬ --វោហារ សម្ដី​ឬ​វោហារ​របស់​លោក ។
    - លោក​វិជ្ជា ឬ--វិទ្យា វិជ្ជា​សម្រាប់​លោក (តាម​សម័យ​និយម) ។
    - លោក​វិទ អ្នក​ចេះ​វិជ្ជា​សម្រាប់​លោក ។
    - លោក​វិទូ អ្នក​ដឹង​ច្បាស់​នូវ​លោក (ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ) ។
    - លោក​វិនាស សេចក្ដី​វិនាស​លោក, ការ​ប្រល័យ​លោក។
    - លោក​សក្ខី ឬ--សាក្សី (សំ. --សាក្សិន៑) បន្ទាល់​របស់​លោក គឺ​ភ្លើង; ព្រះ​ព្រហ្ម ។
    - លោក​សង្រ្គោះ (សំ. --សំគ្រហ) ការ​សង្រ្គោះ​មនុស្ស​មិន​រើស​មុខ, ការ​ជួយ​ទំនុក​បម្រុង​មនុស្ស​ផង​គ្នា​ឲ្យ​បាន​សុខ, ឲ្យ​កើត​សន្តិភាព ។
    - លោក​សណ្ឋាន ទ្រង់ទ្រាយ ឬ​បែប​ភាព​ពិភព​លោក, ភូគោល ។
    - លោក​សន្តិភាព សេចក្ដី​ស្ងប់​របស់​លោក ។
    - លោក​សន្តិសុខ ដំណើរ​សុខសាន្ត​របស់​លោក ។
    - លោក​សន្និវាស ពពួក​សត្វ​ដែល​នៅ​អាស្រ័យ​ក្នុង​លោក, ពួក​មនុស្ស; លោក​ទាំងអស់ ។
    - លោក​សព្ទ (--ស័ប) សូរ​សព្ទ​របស់​លោក; ភាសា​សម្ដី​របស់​សត្វ​លោក ។
    - លោក​ស្ថិតិ ដំណើរ​ស្ថិត​នៅ​របស់​លោក, ដំណើរ​ដែល​លោក​តាំង​នៅ​តាម​កាល​កំណត់; អាយុ​ផែន​ដី ។
    - លោក​ហាស ឬ--ហាសៈ សេចក្ដី​រីក​រាយ​សប្បាយ​របស់​ពួក​មនុស្ស ។ល។
    - លោកាធិបតី (--ធិប៉ៈដី; សំ. បា. --តិ < លោក + អធិបតិ) អធិបតី​របស់​លោក (មហា​ព្រហ្ម); ម្ចាស់​របស់​លោក, ម្ចាស់​ទ្វីប (ស្តេច​ចក្រពត្តិ) ។
    - លោកាធិបតេយ្យ (--ធិប៉ៈតៃ) ការ​ប្រកាន់​យក​លោក​ជា​ធំ គឺ​ការ​ខ្លាច​ចិត្ត​ពួក​មនុស្ស​ផង​គ្នា; ការ​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​មិន​ហ៊ាន​ធ្វើ​អំពើ​អាក្រក់ ព្រោះ​ខ្លាច​គេ​ដឹង នឹក​ខ្មាស​គេ​ទុក​ជា​មុន ។
    - លោកាធិប្បាយ ឬ - លោកាភិប្រាយ (បា. < លោក + អធិប្បាយ ឬ សំ. < លោក + អភិប្រាយ) សេចក្ដី​អធិប្បាយ​អំពី​លោក​សណ្ឋាន ។
    - លោកានុវត្តន៍ ឬ - លោកានុវត្តិ (--វ័ត; បា. < លោក + អនុវត្តន ឬ អនុវត្តិ) ការ​ប្រព្រឹត្ត​តាម​លោក គឺ​ការ​អនុលោម​តាម​បែប​បទ​របស់​មនុស្ស ផង​គ្នា, ការ​យក​តម្រាប់​គ្នា ។
    - លោកាមិស ឬ --សៈ (បា. --ស; សំ. --ឞ , < លោក + អាមិស ឬ --ឞ) នុយ​របស់​សត្វ​លោក គឺ​បញ្ច​កាម​គុណ (រូប, សំឡេង, ក្លិន, រស, សម្ផស្ស) ។
    - លោកាយតៈ ឬ លោកាយត​សាស្រ្ត (--យ៉ៈតៈ ឬ--សាស) គម្ពីរ​សម្តែង​គតិ​លោក​ដែល​មាន​ដំណើរ​សេចក្ដី​រយីករយាក​មិន​គួរ​ជឿ ឬ​គម្ពីរ​ដែល​មាន​សេចក្ដី​បដិសេធ​ថា​ឋាន​សួគ៌​ឋាន​នរក​មិន​មាន ។
    - លោកាយតិកៈ (--យ៉ៈតិ-កៈ) អ្នក​ដែល​ស្ទាត់​ជំនាញ​ខាង​លោកាយត​សាស្រ្ត; បើ​ស្ត្រី​ជា លោកាយតិកា ។
    - លោកុត្តរ (--កុត-តៈរ៉ៈ ឬ--កុត-ដ; បា. < លោក + ឧត្តរ “ឆ្លង; ប្រសើរ, ក្រៃលែង, លើស​លែង”) ឬ - លោកុត្តរ​ធម៌ ធម៌​ចម្លង​សត្វ​ឲ្យ​ចេញ​ផុត​ចាក​លោក​គឺ មគ្គ ៤, ផល​៤, និញ្វន ១; ហៅ​ថា នព្វលោកុត្តរ​ធម៌ ក៏​បាន (ព. ពុ.) ។
    - លោកុត្តរ​ចិត្ត (--កុត-តៈរ៉ៈចិត) ចិត្ត​ដែល​ឆ្លង​ផុត​ចាក​លោក គឺ​ចិត្ត​របស់​អរិយ​បុគ្គល ដែល​បាន​សម្រេច​មគ្គ​ផល​ហើយ (ព. ពុ.) ។
    - លោកុត្តរ​សម្បត្តិ (--កុត-តៈរ៉ៈសំប័ត) មគ្គ​ផល​និញ្វន (ព. ពុ.) ។
    - លោកុត្តរាភិ​សម័យ (--កុត-តៈរ៉ាភិសៈម៉ៃ; បា. <លោក + ឧត្តរ + អភិ​សមយ) ការ​បាន​សម្រេច​មគ្គ​ផល (ព. ពុ.) ។
    - លោកុត្តរារិយ​មគ្គ (-កុត-តៈរ៉ារ៉ិយៈម័ក; បា. < លោក + ឧត្តរ + អរិយ + មគ្គ) ផ្លូវ​របស់​អរិយ​បុគ្គល​សម្រាប់​ឆ្លង​ចាក​លោក (ព. ពុ.) ។
    - លោកេស (បា. < លោក + ឦស ឬ សំ. --ឦឝ “ដែល​ជា​ធំ”) អ្នក​ដែល​ជា​ធំ ឬ​ជា​ចម្បង​ជាង​សត្វ​លោក គឺ​ព្រះ​សម្មាសម្ពុទ្ធ (តាម​លទ្ធិ​ព្រាហ្មណ៍​ថា​មហា​ព្រហ្ម) ។
    - លោកេស្វរៈ (--កេស-ស្វៈរ៉ៈ; សំ. < លោក + ឦឝ្វរ “ដែល​ជា​ធំ”; បា. លោកិស្សរ < លោក + ឥស្សរ) អ្នក​ដែល​ជា​ធំ​ក្នុង​លោក​ឬ​ជាង​សត្វ​លោក ។ នាម​របស់​ពោធិសត្វ​ដែល​ពួក​ពុទ្ធ​សាសនិក​ខាង​ឧត្តរ​និកាយ​ឬ​មហា​យាន​សន្មត​ដោយ​ផ្សែផ្សំ​តាម​មតិ​របស់​ខ្លួន, ប្រកាស​ជំនឿ​ថា​ជា​ធំ​ខាង​ការ​បីបាច់​រក្សា​សត្វ​លោក ក្នុង​សាសនា​របស់​ព្រះ​សក្យមុនី​គោតម, ផ្គូ​ធៀប​គ្នា​នឹង​មហា​ព្រហ្ម​ឬ​វិស្ណុ​របស់​ពួក​ព្រាហ្មណ៍ (ហៅ អវលោកេស្វរៈ ក៏​បាន) ។ល។
    - ភាជន​លោក ( ភាជៈនៈលោក) ប្រទេស​សម្រាប់​សត្វ​លោក​នៅ​អាស្រ័យ, កន្លែង​កើត​ស្លាប់​របស់​ពពួក​សត្វ ។
    - ទេវ​លោក ឋាន​សួគ៌ ។
    - បរ​លោក (ប៉ៈរៈ-- ឬ ប-ល៉ោក) លោក​ខាង​មុខ ។
    - បេត​លោក ឬ ប្រេត-- (ប៉េតៈ-- ឬ ប្រេតៈ--) ឋាន​ប្រេត, លំនៅ​របស់​ពួក​ប្រេត ។
    - ព្រហ្ម​លោក ឋាន​ព្រហ្ម ។
    - មនុស្ស​លោក ឋាន​មនុស្ស; មនុស្ស​ប្រុស​ស្ត្រី ។
    - យម​លោក ឬ អបាយ​លោក អបាយ​ភូមិ ។
    - សត្ត​លោក ឬ សត្វ-- ពពួក​សត្វ ។
    - ឥធ​លោក (អិធៈ--) លោក​នេះ, ជាតិ​នេះ ។
    - ឱកាស​លោក (ឱកាសៈ--) ភាគ​អាកាស ។ល។
  2. លោក ( បុ. ស.បុរិសសព្ទនាម )
    ព្រះ​អង្គ; អ្នក; គាត់ ។ ពាក្យ​គោរព​សម្រាប់​និយាយ​ជា​ជំនួស​ឈ្មោះ​បុគ្គល​ថ្នាក់​ខ្ពស់​ជាង​ខ្លួន ឬ​ថ្នាក់​ស្មើ​នឹង​ខ្លួន ដែល​ត្រូវ​និយាយ​ទៅ​រក​ឬ​ដែល​ត្រូវ​និយាយ​ដល់ : អញ្ជើញ​លោក​ពិសា !; លោក​មិន​អញ្ជើញ​មក​ទេ ។ សម្រាប់​ប្រើ​ផ្សំ​ពី​ខាង​ដើម​នាម​នាម ដែល​គួរ​ប្រកប​ដោយ​សេចក្ដី​គោរព : លោក​អ្នក​ឲកញ៉ា... , លោក​អភិបាល​ខែត្រ, លោក​នាយ, លោក​ឪពុក, លោក​គ្រូ, លោក​តា, លោក​យាយ, លោក​មា, លោក​ក្មួយ ។ល។ សម្រាប់​ហៅ​បព្វជិត​ទាំងពួង : និមន្ត​លោក​ឆាន់ ។ល។
  3. លោក --
    (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) លោក ១ ន.) ។
  4. លោកន្តរនរក ( ន.នាមសព្ទ ) [លោកន់-តៈ រ៉ៈនរក់ ឬ លោកន់-ដ-- ]   ( បា.បាលី​ ( បាលីភាសា ) )
    (លោក + អន្តរ “ចន្លោះ” + នរក “រណ្តៅ”) រណ្ដៅ​នៅ​ក្នុង​ចន្លោះ​នៃ​លោក ជា​ឈ្មោះ​រណ្ដៅ​នរក ដែល​សត្វ​ជា​បុថុជ្ជន​ប្រភេទ​ខ្លះ​ប្រកាន់​ឧច្ឆេទ​ទិដ្ឋិ ជឿ​ស៊ប់​ថា​គ្មាន​បុណ្យ​គ្មាន​បាប​សួគ៌​នរក​អ្វី​ទេ សត្វ​ស្លាប់​ទៅ​ក៏​សូន្យ​ឈឹង​ឥត​មាន​ជាតិ​កំណើត​ត​ទៅ​ទៀត​ឡើយ, នរក​នេះ​កើត​មាន​ព្រោះ​លទ្ធិ​នោះ​ឯង ។ល។ (ព. ពុ.) : លទ្ធិ​ពុទ្ធ​និយម​ថា សត្វ​ជា​បុថុជ្ជន​ណា​ដែល​ប្រកាន់​ជឿ​ថា​ស្លាប់​ទៅ​សូន្យ​ឥត​មាន​ជាតិ​កំណើត​ត​ទៅ​ទៀត​ទេ, បុថុជ្ជន​នោះ កាល​បើ​ស្លាប់​ក៏​តែង​តែ​កើត​ក្នុង​លោកន្តរ​នរក ភ្លើង​ប្រល័យ​កប្ប​ក៏​ពុំ​ឆេះ​រំលាយ​នរក​នោះ​ឡើយ (ព. បុ. ហៅ និញ្វន​នរក) ។ មើល​ក្នុង​ពាក្យ លោក ទៀត​ផង ។
  5. លោកា ( ន.នាមសព្ទ )   ( បា.បាលី​ ( បាលីភាសា ) )
    (ពហុ. < លោក) លោក​ទាំងឡាយ (ព. កា.ពាក្យកាព្យ គឺពាក្យសម្រាប់ប្រើក្នុងកាព្យ) : រី​អង្គ​ព្រះ​សម្ពុទ្ធ សុវិសុទ្ធសេដ្ឋា ជា​គ្រូ​នៃ​លោកា មនុស្ស​ទេញ្ត​សឹង​គោរព ។ ព្រះ​អង្គ​ទ្រង់​មេត្តា ត្រាស់​ទេស្នា​ប្រាប់​សព្វ​គ្រប់ ឲ្យ​សត្វ​ក្នុង​ត្រៃ​ភព ជ្រក​ក្នុង​ម្លប់​សន្តិសុខ ។
  6. លោកា --
    (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) លោក ១ ន.) ។
  7. លោកិយ ( គុ.គុនសព្ទ ) [--កិយ៉ៈ ឬ --កី ]   ( បា.បាលី​ ( បាលីភាសា ), សំ.សំស្រ្កឹត ( ភាសាសំស្រ្កឹត ) )
    (លៅកិក, លៅក្យ) ដែល​មាន​ក្នុង​លោក; ដែល​ជាប់​ទាក់ទង​ដោយ​លោក; សម្រាប់​លោក ។ ព. ផ្ទ. លោកុត្តរ ។ ប្រើ​ជា​បទ​សមាស​រៀង​ពី​ខាង​ដើម​សព្ទ​ដទៃ អ. ថ. --កិយ៉ៈ, ដូច​ជា :
    - លោកិយ​ចិត្ត ចិត្ត​របស់​លោកិយ​សត្វ ។
    - លោកិយ​ជន ឬ--មហា​ជន ជន​ឬ​មហា​ជន​ដែល​មាន​ក្នុង​លោក ។
    - លោកិយ​ទ្រព្យ ឬ--សម្បត្តិ ទ្រព្យ​ឬ​សម្បត្តិ​សម្រាប់​លោកិយ​ជន ។
    - លោកិយ​ធម៌ ធម៌​សម្រាប់​លោកិយ​សត្វ​ធម្មតា ឬ​សណ្តាប់ធ្នាប់​របស់​លោកិយ​សត្វ ។
    - លោកិយ​សត្ត ឬ--សត្វ សត្វ​ដែល​មាន​ក្នុង​លោក ។
    - លោកិយ​សទ្ធា ជំនឿ​របស់​លោកិយ​ជន; ការ​ជឿ​កម្ម​ផល​របស់​លោកិយ​ជន ។ល។
  8. លោកីយ៍ ( គុ.គុនសព្ទ ) [--កី ]
    ដូច​គ្នា​នឹង លោកិយ :
    - សម្បត្តិ​លោកីយ៍ សម្បត្តិ​សម្រាប់​លោកិយ​ជន ។
    - ជំងឺ​លោកីយ៍ ជំងឺ​សម្រាប់​សត្វ​ក្នុង​លោក; ប៉ុន្តែ​ខ្មែរ​ប្រើ​តាម​ទម្លាប់​សំដៅ​សេចក្ដី​ថា អាសន្ន​រោគ ឬ អហិវាតក​រោគ ។ ព. សា. រំបល់, រំលែះ : អាលោកីយ៍​កាច់ ! អា​រំបល់​កាច់ ! (ពាក្យ​ជេរ​ទ្រគោះ) ។
  9. លោកុត្តរ or ... លោកុត្តរា--
    (ម. ព.មើលពាក្យ ( ចូរមើលពាក្យ . . . ) លោក ១ ន.) ។
  10. លោកុត្តរប្បញ្ញា ( ន.នាមសព្ទ )   ( បា.បាលី​ ( បាលីភាសា ) )
    បញ្ញា​ឆ្លង​ផុត​ចាក​លោក, ឬ​បញ្ញា​ក្នុង​អរិយ​មគ្គ ដែល​នាំ​បុគ្គល​ពី​លោកិយ​នេះ​ឲ្យ​ឆ្លង​ផុត​ចាក​លោក​នេះ​ទៅ​ដល់​ឋាន​និព្វាន ។

1   2   Next >>

Headley's Khmer-English Dictionary
  1. លោក ( n ) [louk]   - detail »
    world, sphere of existence; universe
  2. លោក ( pron ) [louk]   - detail »
    you / your (used in addressing adult males who are of approximately equal rank with the speaker and Buddhist monks) ; he / him / his (used in referring to adult males who are of approximately equal rank with the speaker and to Buddhist monks) ; sir, mister (commonly used before a title or given name).
    Eg. លោកមិនអញ្ជើញមកទេ: He is not coming
  3. លោក ( n ) [louk]   - detail »
    monk; man (esp. one who is respected) (2) louk, loukaʔ-
  4. លោកា [loukaa]   - detail »
    var. of លោក
  5. លោកា ( n ) [loukaa]   - detail »
    all worlds
  6. លោកិយ ( adj ) [loukəy, loukeʔyaʔ-]   - detail »
    to be worldly, mundane, of or pertaining to the material world
  7. លោកុត្តរ ( n ) [loukotdɑɑ, loukottaʔraʔ]   - detail »
    paradise; Nirvana
  8. លោកុត្តរ ( n ) [loukotdɑɑ, loukottaʔraʔ]   - detail »
    Buddhist doctrine that the phenomenal world is unreal; salvation requiring passage to a supra-mundane reality
  9. លោកុត្តរចិត្ត ( n ) [loukottaʔraʔcet]   - detail »
    mind that is free of worldly passions
  10. លោកេស ( n ) [loukeeh]   - detail »
    First in the World (epithet of the Buddha or Brahma)

Next >>



Prohok Solutions @2017 : Learn Khmer | Khmer Calendar